Overzicht Hijs en hefmiddelen
Hijswerktuigen
Hijswerktuigen worden ingezet voor het hijsen van vrijhangende lasten.
Vast opgestelde hijswerktuigen zijn gebonden aan een vaste baan en zijn niet verplaatsbaar buiten deze vaste baan. Voorbeelden van vast opgestelde kranen zijn: vaste en op rails verrijdbare torenkranen, (container)overslagkranen, bovenloopkranen, zwenkarmkranen, manipulatoren, kolomkranen en railkranen. Onder hijswerktuigen met een mobiele opstelling wordt verstaan die werktuigen die niet aan een vaste baan gebonden zijn (definitie in NEN 2026: Een verrijdbare hijskraan, die niet aan een vaste baan is gebonden).
Voorbeelden van mobiele kranen zijn: kranen op banden en rupsen spooronderstel, wegterreinkranen, ruw terreinkranen, rupskranen en mobiele torenkranen (snelopbouwkranen).
Hefwerktuigen
Hefwerktuigen zijn werktuigen die worden ingezet voor het heffen van lasten. In tegenstelling tot hijswerktuigen, waarbij de last hangt, wordt bij hefwerktuigen de last geleid opgenomen. In het algemeen wordt de last van onderen opgenomen. Voorbeelden van hefwerktuigen zijn: heftrucks, verreikers, hoogwerkers, liften, vijzels, heftafels, luchtkussens en laad- en loskleppen (achter vrachtauto’s).
Hijsen en heffen van personen
Een afzonderlijke groep hefwerktuigen voor personen vormen de hoogwerkers. Deze hoogwerkers zijn speciaal bedoeld voor het heffen van personen naar werkposities waar werkzaamheden worden uitgevoerd.
Hijs en hefgereedschappen
Meestal wordt een last niet rechtstreeks aan een hijs- of hefwerktuig bevestigd. Met specifieke hijs- en hefgereedschappen kan een last aan een hijs- of hefwerktuig worden gekoppeld.
Voorbeelden van hijsgereedschappen zijn: sluitingen, kettingen, staalkabelstroppen, hijsbanden, hijsbalken en klemmen.
Voorbeelden van hefgereedschappen zijn: lepels en de pallethaak.
Transporthouders
Transporthouders worden gebruikt om goederen te verplaatsen. Genoemd worden pallets, containers, flexibele stortgoedhouders, materiaalcontainers, afvalcontainers, verplaatsbare tanks, transportframes, kubels etc. Deze transporthouders worden altijd gebruikt in combinatie met hijs- en hefmiddelen. Transporthouders vallen niet onder de definitie hijsen hefmiddelen, maar worden wel gezien als arbeidsmiddelen.
Hijs- of hefgereedschappen voor zware toepassingen
Voor zware toepassingen blijkt dat het voldoen aan de Machinerichtlijn tot gevolg heeft dat er zeer zware constructies toegepast moeten worden (bijvoorbeeld mechanische sterkte, Machinerichtlijn bijlage 1, hoofdstuk 4.1.2.3). Toch heeft de fabrikant de verplichting om het gehele CE-certificatietraject te doorlopen. Wanneer er in de Fundamentele Veiligheidsen Gezondheidseisen die van toepassing zijn geen eenduidige voorschriften staan over de uitvoering van zware hijs- of hefgereedschappen, is het aan diezelfde fabrikant om op basis van een gedegen risicoanalyse een verantwoorde keuze te maken.
Zelfgemaakte hijs- en hefmiddelen
Alle in eigen beheer gemaakte hijs- of hefmiddelen dienen te voldoen aan bovenstaande richtlijnen. Dit betekent dat de maker van het betreffende hijs- of hefmiddel (de maker wordt gezien als fabrikant) de procedure volgens de Machinerichtlijn dient te doorlopen om vervolgens de CE-markering op het middel aan te brengen en een verklaring van overeenstemming uit te schrijven. Voor zelfgemaakte hijs- of hefgereedschappen die vóór 1 januari 1995 in gebruik genomen zijn, zijn de gestelde eisen in de Richtlijn Arbeidsmiddelen van toepassing.
Samenstellen van meerdere hijs of hefmiddelen
Indien meerdere hijs- of hefmiddelen worden samengesteld om te komen tot een complete hijs- of hefinstallatie, valt deze samenstelling ook onder de Machinerichtlijn. Voorbeelden hiervan zijn: een goederenlift samengesteld uit bakje en takel, en het hijsen van toneeldelen door middel van een lier, kabels en schijven.