Fysieke belasting

Energetische belasting kan worden gezien als de fysiologische reactie van het lichaam op het leveren van arbeid. Dit betreft met name de belasting van ademhaling, bloedsomloop en stofwisseling. Energetische belasting kan problematisch worden als grote spiergroepen langdurig zware arbeid verrichten waar veel energie voor nodig is. Bijna altijd worden hierbij romp- en beenspieren flink ingezet (minimaal eenderde van de totale lichaamsspiermassa).

Arbeid vrijwel uitsluitend verricht door armspieren zal zelden tot energetische overbelasting leiden; eerder zal er een mechanisch belastingsprobleem optreden. Energetische belasting wordt vaak aangeduid in termen van energieverbruik (bijvoorbeeld in kilojoules per minuut), zuurstofopname (liters zuurstofopname per minuut) of hartslagfrequentie (aantal hartslagen per minuut). Als óf de zuurstofopname óf de hartslagfrequentie bekend is, kan een goede schatting van het energieverbruik worden gemaakt.

 

Gevaren en risico’s

 

Energetische belastbaarheid is de maximaal te verdragen belasting, ook wel ‘conditie’ genoemd, die geen risico oplevert voor gezondheidsschade. Zware dynamische arbeid met grote spiergroepen geeft bij overbelasting een gevoel van algehele lichamelijke vermoeidheid. Dit ter onderscheid van mechanische belasting, waarbij het houdings-en bewegingsapparaat (spieren, pezen, banden, gewrichten, etc.) door het uitoefenen van krachten lokaal wordt belast, wat zich kan uiten in lokale spiervermoeidheid.

 

Het lichaam reageert op energetische belasting met een combinatie van een zware ademhaling, een hoge hartslagfrequentie, een hoge zweetproductie en warmteontwikkeling. Bij overbelasting herstelt het lichaam zich onvoldoende, waardoor lichamelijke vermoeidheid optreedt. Secundair hieraan kan de gevoeligheid voor (infectie)ziekten toenemen, en kunnen door verminderde concentratie en lichaamscoördinatie de veiligheidsrisico’s toenemen. Voorbeelden zijn: het optreden van blessures door struikelen, en het maken van fouten, zoals het niet adequaat reageren op storingsmeldingen. Of deze gevolgen daadwerkelijk optreden hangt onder andere af van de belastbaarheid van het individu. Deze belastbaarheid wordt gedeeltelijk bepaald door aanleg, maar hangt ook af van persoonsgebonden factoren als leeftijd, geslacht en getraindheid.

 

De grootte van de energetische belasting wordt bepaald door de arbeidsvorm (dynamische arbeid), de intensiteit en duur ervan en de omstandigheden waaronder het werk plaatsvindt. Bij dit laatste kan bijvoorbeeld worden gedacht aan werk in een heet klimaat. Vooral als het eigen lichaamsgewicht moet worden verplaatst (bijvoorbeeld bij lopen), wordt de belasting tevens bepaald door dit gewicht. Vaak is het zo dat als er geen knelpunten zijn bij de mechanisch georiënteerde fysieke belasting, er ook geen knelpunt is bij energetische belasting. Arbeid met veel tillen, (trap)lopen en fietsen kan echter altijd energetisch (over)belastend zijn.